Türk Hava Yolları'nın 20 Mayıs 1933'te 5 uçak ve 30'dan az çalışanla başlayan yolculuğu, 90. yılını kutladığı bugün, dünyanın en fazla ülkesine uçan hava yolu olarak devam ediyor.
Takvimler 20 Mayıs 1933’ü gösterdiğinde Devlet Hava Yolları İşletmesi adıyla gökyüzüyle buluşuldu. Türkiye’nin ilk havacılarından Fesa Evrensev' in genel müdürlüğü üstlendiği bu dönemde filoda yalnızca 5 uçak bulunmaktaydı ve çalışan sayısı 30’dan azdı. Ülkenin ilk yurtdışı uçuşu 1947’de İstanbul’dan Atina’ya bayrağı taşımanın heyecanıyla gerçekleştirildi. 1951’de 33 uçaktan oluşan filo ile Lefkoşa, Beyrut ve Kahire gibi yeni noktalara uçuşlar başlatıldı. “Türk Hava Yolları” adı, 1955’te ortaya çıktı ve isim Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği IATA’nın üyeleri arasında yerini aldı.
Tarihi- 1933 - 20 Mayıs'ta "Devlet Hava Yolları İşletmesi" adıyla kuruldu. İlk dönemde, genel müdürlüğü Türkiye'nin ilk havacılarından Fesa Evrensev üstlendi. İlk filoda sadece 5 uçak vardı ve çalışan sayısı 30'dan azdı.
- 1947 - Türk Hava Yolları, İstanbul'dan Atina'ya ilk yurtdışı uçuşunu gerçekleştirdi.
- 1951 - Filo, 33 uçağa genişledi. Bu dönemde Lefkoşa, Beyrut ve Kahire gibi yeni destinasyonlara uçuşlar başladı.
- 1955 - "Türk Hava Yolları" adı resmi olarak benimsendi. Aynı yıl, THY, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) üyeleri arasında yerini aldı.
- 1960'lar ve 1970'ler - THY, filosunu genişletti ve yeni destinasyonlara uçuşlar ekledi. Bu dönemlerde Boeing ve McDonnell Douglas uçaklarının alımıyla filo modernleşti.
- 1980'ler - Şirket, bu dönemde özelleştirme sürecine girdi ve hizmetlerini genişletmeye devam etti.
- 1990'lar - THY, global bir havayolu şirketi olma yolunda önemli adımlar attı. Avrupa ve Asya'daki birçok yeni destinasyona uçuşlar ekledi.
- 2000'ler - THY, filosunu daha da genişleterek dünyanın birçok ülkesine direkt uçuşlar gerçekleştirdi. Ayrıca, bu dönemde Star Alliance üyesi oldu.
- 2010'lar - THY, dünya genelinde en fazla destinasyona uçan havayollarından biri haline geldi. İstanbul Havalimanı'nın açılmasıyla birlikte, THY'nin ana hub'ı Atatürk Havalimanı'ndan İstanbul Havalimanı'na taşındı.
- 2010 - THY, "Dünyanın En İyi Premium Ekonomi Sınıfı Havayolu" olarak Skytrax tarafından ödüllendirildi.
- 2012- THY, Amerika'nın batısına, Los Angeles'a doğrudan uçuşlara başladı. Bu, şirketin Amerika Batı Sahili'ne başlattığı ilk uçuş oldu.
- 2013 - THY, dünyanın en fazla ülkesine uçan havayolu şirketi unvanını kazandı. Bu yıl aynı zamanda yeni logo ve marka kimliğinin tanıtıldığı bir yıl oldu.
- 2014 - Yeni destinasyonlara eklenmeye devam edildi. Aynı zamanda Türk Hava Yolları, "Dünyanın En İyi Havayolu" unvanını Skytrax'ten kazandı.
- 2016 - THY, "Dünyanın En İyi Business Class Hava Yolu Lounge" ve "Dünyanın En İyi Business Class On-Board Catering" ödüllerini kazandı.
- 2017-2018 - THY, yeni uçak siparişleriyle filosunu genişletmeye devam etti. Aynı zamanda, yeni rotalar ve destinasyonlar da portföye eklendi.
- 2019 - THY, operasyonlarını İstanbul Atatürk Havalimanı'ndan İstanbul Havalimanı'na taşıdı. Bu, hem Türkiye hem de THY için önemli bir dönüm noktasıydı.
- 2020 - COVID-19 pandemisi nedeniyle, global havayolu endüstrisi gibi THY de büyük zorluklarla karşılaştı. Uçuşlar kısıtlandı ve bazı rotalar geçici olarak iptal edildi. Ancak, pandemi döneminde THY, kargo operasyonlarını artırarak önemli bir rol oynadı.
- 2021 - Pandemi sonrası toparlanma süreci başladı. THY, operasyonlarına kademeli olarak devam etti ve bazı yeni destinasyonlar ekledi.
- 2022 - 2023 - Dünyanın en çok ülkesine uçan havayolu şirketidir. Bugün 428 adet uçaktan oluşan genç filosuyla, yeni merkezi İstanbul Havalimanı’ndan 120’nin üzerinde ülkeye uçuş gerçekleştirmektedir. Türk bayrağını dünyanın dört bir yanına gururla taşımakta ve yolcularına geniş bir dünyanın kapılarını açmaktadır.
- Hisse Yapısı: THY'nin hisseleri Borsa İstanbul'da (BIST) "THYAO" koduyla işlem görmektedir. Hisselerin bir kısmı halka açıktır. Diğer bir kısmı ise Türkiye Varlık Fonu'na aittir. Türkiye Varlık Fonu, THY'nin en büyük hissedarıdır.
- Yönetim Kurulu: THY'nin yönetim kurulu, şirketin stratejik kararlarını alır. Yönetim kurulu üyeleri, genel kurul tarafından belirlenir.
- Üst Yönetim: Genel Müdür ve üst yönetim ekibi, şirketin günlük operasyonlarından sorumludur. THY'nin birçok bölümü ve departmanı bulunmaktadır: ticari, operasyon, finans, insan kaynakları, kurumsal iletişim, pazarlama ve satış gibi.
- Bağlı Ortaklıklar: THY'nin birçok bağlı ortaklığı bulunmaktadır. Örneğin, Turkish Technic (uçak bakım, onarım ve revizyon hizmetleri sunar) ve SunExpress (özellikle tatil destinasyonlarına uçuşlar gerçekleştiren bir havayolu) gibi şirketler THY'nin bağlı ortaklıklarındandır.
- Sektörel Üyelikler: THY, Star Alliance üyesidir. Bu, THY'nin global bir havayolu ağına erişimini ve ortak uçuş (codeshare) anlaşmalarını genişletmesini sağlar.
- Mali Durum: THY'nin finansal durumu, yıllık ve çeyreklik finansal raporlarla kamuya açıklanmaktadır. Bu raporlar, şirketin gelirleri, karlılığı, borçları ve diğer mali göstergeleri hakkında bilgi verir.
- Sosyal Sorumluluk: THY, sosyal sorumluluk projeleri ve çevresel sürdürülebilirlik inisiyatifleriyle de tanınmaktadır. Şirket, toplumsal fayda sağlama amacıyla birçok projeyi desteklemekte veya doğrudan hayata geçirmektedir.
- Ana Faaliyet Alanları:
Kargo Taşımacılığı: Turkish Cargo, THY'nin kargo taşımacılığından sorumlu birimidir ve dünyanın birçok noktasına hizmet vermektedir.
MRO (Bakım, Onarım ve Operasyon) Hizmetleri: Turkish Technic, uçak bakım ve onarım hizmetleri konusunda lider bir şirkettir.
- İştirakler ve Bağlı Ortaklıklar:
Air Albania: Arnavutluk merkezli bir havayolu şirketidir ve THY'nin bu şirkette bir hissesi bulunmaktadır.
SunExpress: THY ve Lufthansa'nın ortaklaşa kurduğu bir havayolu şirketidir, özellikle tatil destinasyonlarına uçuşlar gerçekleştirmektedir.
AnadoluJet: THY'nin bir alt markasıdır ve daha ekonomik uçuşlar sunmaktadır.
İnsan Kaynakları: THY, geniş bir çalışan ağına sahip olup, kabin memurlarından pilotlara, yer hizmetlerinden ofis çalışanlarına kadar birçok pozisyonda personel istihdam etmektedir.
Pazarlama ve Marka İşbirlikleri: THY, global olarak birçok spor organizasyonu, etkinlik ve filmle iş birlikleri yapmıştır. Örneğin, FC Barcelona, Manchester United ve EuroLeague basketbol turnuvası gibi büyük organizasyonlara sponsorluk yapmıştır.
Loyalty Programlar: "Miles&Smiles" THY'nin sadakat programıdır. Yolcular, bu program aracılığıyla uçtukça mil biriktirebilir ve bu milleri uçuş, ekstra bagaj, koltuk seçimi gibi hizmetlerde kullanabilir.
Eğitim ve Akademi: THY, pilot, kabin memuru ve diğer havacılık pozisyonları için eğitimler sunan bir akademiye sahiptir.
Sürdürülebilirlik ve Çevre: Türk Hava Yolları, sürdürülebilir havacılık faaliyetleri için çeşitli adımlar atmaktadır. Örneğin, karbon ayak izini azaltma, enerji verimliliği ve geri dönüşüm programlarıdır.
Şirket yapısı hakkında daha detaylı bilgiyi buradan inceleyebilirsiniz.
Çalışan Yapısı Nasıldır?
Türk Hava Yolları (THY), çok sayıda çalışanı bünyesinde barındıran büyük ve global bir şirkettir.
Pilotlar ve Kabin Memurları:
Pilotlar: THY'nin çok sayıda ulusal ve uluslararası uçuş gerçekleştiren geniş bir filosu bulunmaktadır. Bu nedenle, büyük bir pilot ekibi bulunmaktadır. Pilotlar, genellikle sıkı bir eğitim sürecinden geçerek şirkete katılırlar.
Kabin Memurları: THY, yolculara en iyi hizmeti sunmak amacıyla eğitilmiş binlerce kabin memuruna sahiptir.
Yer Hizmetleri Personeli: Check-in, bilet satış, bagaj hizmetleri ve diğer yer operasyonları için geniş bir personel ekibi bulunmaktadır.
Teknik Personel: Uçak bakım, onarım ve teknik servisler için birçok mühendis, teknisyen ve diğer uzmanlardan oluşan bir ekibe sahip olan Turkish Technic, THY'nin bu alandaki en önemli birimidir.
Ofis ve İdari Personel: Merkez ofislerde, bölgesel ofislerde ve uluslararası ofislerde çalışan idari personel, satış, pazarlama, finans, insan kaynakları, IT, hukuk gibi birçok departmanda görev almaktadır.
Eğitim ve Akademik Personel: THY, personelini eğitmek için kendi akademisine sahiptir. Bu akademi, pilotlardan kabin ekibine, yer hizmetleri personelinden diğer pozisyonlardaki çalışanlara kadar birçok alanda eğitimler sunar.
Kargo Operasyonları Personeli: Turkish Cargo, THY'nin kargo taşımacılığı birimidir ve kargo operasyonları, satış ve pazarlama gibi pozisyonlarda çalışanları bulunmaktadır.
Dijital ve Teknoloji Ekipleri: THY'nin dijital dönüşüm projeleri, mobil uygulamaları, web sitesi ve diğer teknolojik hizmetleri için IT uzmanlarından oluşan bir ekibi bulunmaktadır.
Türk Hava Yolları yöneticileri kimdir?
- Prof. Dr. Ahmet Bolat
Türk Hava Yolları Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı
2005 yılında Türk Hava Yolları’nda Yatırım Yönetimi Başkanlığı görevine atanan Prof. Dr. Bolat, 2012-2022 yılları arasında Türk Hava Yolları’nda Genel Müdür (Yatırım ve Teknoloji) Yardımcısı olarak görev yapmıştır. Görev süresi boyunca Türk Hava Yolları’nın stratejik büyüme planını yönetmiş ve Türk Hava Yolları filosuna yaklaşık 550 uçağın temini sürecinde görev alan ekibin başında yer almıştır. Uluslararası İlişkiler ve İttifaklar’dan da sorumlu olan Prof. Dr. Ahmet Bolat, Devlet İlişkileri konularını ve havayolu ortakları ile ticari anlaşmaları yönetmiş, iyileşen ikili ilişkiler ile ortaklık ve uçuş ağı gelişimini sağlamıştır. Prof. Dr. Ahmet Bolat ayrıca Türk Hava Yolları’nın İttifak seçim projesinin fizibilite çalışmalarına liderlik etmiştir. Prof. Dr. Ahmet Bolat 2022 yılı itibarıyla Türk Hava Yolları Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı olarak atanmıştır.
- Prof. Dr. Mecit Eş
- Bilal Ekşi
Yönetim Kurulu Üyesi / Genel Müdür
2008 - 2009 yıllarında Türk Hava Yolları Teknik A.Ş.'de üretimden sorumlu Genel Müdür Yardımcılığı; 2010 yılında Kıbrıs Türk Hava Yolları’nın (KTHY) yeniden yapılandırılması projesi kapsamında KTHY Genel Müdürlüğü; 2010 – 2011 yılları arasında ise Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. ve Amerikan motor üretim devi Pratt & Whitney’in ortak kuruluşu olan “Turkish Engine Center”da (TEC) Genel Müdür Yardımcılığı görevlerinde bulunan Bilal Ekşi, 2011 yılının Nisan ayında Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü görevine atanmıştır. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü görevini yürüttüğü dönemde Türkiye, 66 yıl aradan sonra ICAO Konsey üyeliğine tekrar seçilmiş ve ICAO’nun karar alma merciindeki 36 üyesinden biri olmuştur. Bilal Ekşi, 21 Ekim 2016 tarihinde ise Türk Hava Yolları A.O. Genel Müdürü olarak atanmış olup, görevine Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Üyesi olarak devam etmektedir.
- Doç. Dr. Murat Şeker
Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Üyesi / Genel Müdür (Mali) Yardımcısı
Temmuz 2016’da Türk Hava Yolları Genel Müdür (Mali) Yardımcısı olarak atanan Dr. Şeker, Ortaklığımızda finans, hazine, muhasebe, satın alma ve yatırımcı ilişkileri faaliyetlerinin yürütülmesinden sorumludur. Dr. Şeker, Mart 2021 tarihi itibariyle Türk Hava Yolları Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Üyeliği ile de görevlendirilmiş olup, hali hazırda grup şirketlerinden Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. ve SunExpress’te Yönetim Kurulu Üyeliği yapmaktadır. Dr. Şeker, 2015-2018 yılları arasında Boğaziçi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler fakültesinde yarı zamanlı eğitmen olarak çalışmış ve Ekim 2018'de Doçent unvanını almıştır.
- Ramazan Sarı
Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Üyesi / Genel Havacılık (VIP Uçakları) Operasyon Başkanı
Ramazan Sarı aktif pilotluk kariyerinin yanı sıra Türk Hava Yolları bünyesinde çeşitli yönetim kademelerinde de görev almıştır. 2018-2022 tarihleri arasında Türk Hava Yolları’nda Uçuş İşletme Başkanı (Baş Pilot) olarak görev yapmıştır. Şubat 2022’de Türk Hava Yolları’nda Genel Havacılık (VIP Uçakları) Operasyon Başkanı olarak atanan Ramazan Sarı halen bu görevine devam etmektedir. Temmuz 2023 tarihi itibariyle Türk Hava Yolları’nda Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Üyeliği ile de görevlendirilmiştir.
- Hüseyin Keskin
Yönetim Kurulu Üyesi
Havacılık sektöründe birçok önemli kuruluşta sorumluluk üstlendi, birbirinden önemli projelere imza attı. Türk Hava Yolları A.O.’ da Yer İşletme Başkanı ve Türkiye'nin en büyük yer işletme şirketi TGS'de Kurucu Genel Müdür olarak görev aldı. İstanbul Deniz Otobüsleri (İDO) Genel Sekreteri olarak çalıştı. TAV Havalimanlarında çeşitli üst düzey görevler yaptı. İGA Havalimanı İşletmesi A.Ş.'nin İcra Kurulu Başkanı olarak, ülkemiz havacılığını dünyada ilk sıralara taşıyan İstanbul Havalimanı projesine katkıda bulundu.24 Temmuz 2019 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile atandığı Devlet Hava Meydanları İşletmesi Yönetim Kurulu Başkanlığı ve Genel Müdürlüğü görevine devam etmektedir. Avrupa’daki havalimanı işletmecilerinin çatı kuruluşu olan ACI Europe’ da Yönetim Kurulu Üyesi olan Keskin, 25 Temmuz 2023 tarihi itibariyle Türk Hava Yolları A.O. Yönetim Kurulu Üyeliği görevine başlamıştır.
- Dr. Melih Şükrü Ecertaş
Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi
2011-2019 yılları arasında Çilek Mobilya’da Kurumsal Gelişim Müdürlüğü ve Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerini üstlenmiştir. Halen aktif olarak yönetim danışmanlığı yapmaktadır. Yurt içi ve yurtdışı pek çok organizasyonda “İnsan Kaynakları Sistem Tasarımı, Performans Yönetim Sistemleri, Çalışan Ödüllendirme Modelleri, Stratejik Planlama, Yetenek Yönetimi, İK Dijital Dönüşümü ve diğer Organizasyonel Gelişim” projelerinde görev almıştır. Orta öğretim yıllarından bu yana sivil toplum ve gençlik çalışmalarının içerisinde yer alan Ecertaş, 2012-2018 yıllarında AK Parti Gençlik Kolları’nda İl Teşkilatı’ndan Genel Merkez’e kadar çeşitli kademelerde önemli sorumluluklar üstlenmiştir. Halen gençlikle ilgili çeşitli STK’larda gönüllü faaliyetlerde bulunmaya devam etmektedir.
- Şekib Avdagiç
Bağımsız Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Üyesi
- Doç. Dr. Fatmanur Altun
2022 yılında Doçentlik unvanını aldı. 2015‐2021 yılları arasında Marmara Üniversitesinde öğretim görevlisi olarak akademik faaliyetlerini sürdürdü. Sosyal Teori, Sosyoloji Tarihi, Kent Sosyolojisi ve Kültürel Çalışmalar alanlarında dersler verdi. Sosyal teori, antropoloji, felsefe, sosyal psikoloji, kadın çalışmaları, yeni medya ve dijitalleşme, küreselleşme, düşünce tarihi, İslamofobi, toplumsal hareketler, iletişim, kent, göç, aile ve hukuk sosyolojisi başlıca çalışma alanlarıdır. Marmara Üniversitesi Ekonomik ve Sosyal Alanda Kadın Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi Yönetim Kurulu üyesi olan Altun, özel sektörün ve sivil toplumun birçok saygın kuruluşunda yönetim kurulu başkanı ve yönetim kurulu üyesi sıfatları ile görevler üstlendi. İleri düzeyde İngilizce, iyi düzeyde Arapça ve Osmanlıca bilen Altun, 2018 yılından bu yana Türk Hava Yollarında bağımsız yönetim kurulu üyesi olarak görev yapmakta olup, evli ve dört çocuk annesidir.
Türk Hava Yolları yönetim kadrosu ve üst yönetim kadrosunun detaylı bilgilerine buradan ulaşabilirsiniz.
Türk Hava Yolları'nın Ekonomiye Katkıları
- İstihdam: 2023 itibariyle THY, yaklaşık 30.000'den fazla çalışana sahip olabilir. Bu, direkt olarak sağladığı istihdam sayısını gösterir ve bu sayı, bağlı şirketler, tedarikçiler veya iştiraklerdeki istihdamla daha da artabilir.
- Filo Büyüklüğü: 2023 başında THY'nin filosunda 414 uçak bulunmaktadır.
- Destinasyon Sayısı: THY, 120'den fazla ülkeye ve 300'den fazla destinasyona uçuş gerçekleştirmektedir.
- Yolcu Sayısı: Önceki yıllarda THY, yıllık olarak 60 milyondan fazla yolcuyu taşımıştır. Ancak, bu sayı COVID-19 pandemisinin etkisiyle 2020 ve 2021 yıllarında değişiklik göstermiştir. Ağustos 2022 döneminde 7,9 milyon olan toplam yolcu sayısı, 2023 yılının aynı döneminde %10,7 artarak 8,7 milyon olarak gerçekleşmiştir. Dıştan dışa transfer yolcu sayısı Ağustos 2022 döneminde 2,4 milyon iken, 2023 yılının aynı döneminde %20,5 artarak 2,9 milyon olarak gerçekleşmiştir. Yolcu doluluk oranı Ağustos 2023 döneminde 2022 yılının aynı dönemine göre 0,1 puan artarak %86,2 olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde yurt dışı doluluk oranı %85,4 olarak gerçekleşirken, yurt içi doluluk oranı %92,7 olmuştur. Toplam Arz Edilen Koltuk Km (AKK), Ağustos 2022 döneminde 20,5 milyar iken, 2023 yılının aynı döneminde %8,6 artarak 22,2 milyar olarak gerçekleşmiştir.
- Kargo Taşımacılığı: Turkish Cargo, yılda milyonlarca ton kargo taşımaktadır. 2021'de bu sayının 1 milyon tonun üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Turkish Cargo, 2022 yılında uluslararası hava kargo ödüllerinde “Yılın Hava Kargo Taşıyıcısı” ödülünü almıştır. Türk Hava Yolları'na ait 415 uçaklık filosuyla hareket eden Turkish Cargo, dünya genelinde 340'tan fazla destinasyona hava kargo hizmeti sağlamaktadır. Taşınan Kargo-Posta, Ağustos 2022 döneminde 148,3 bin ton iken, 2023 yılının aynı döneminde %1 azalarak 146,9 bin ton olarak kaydedilmiştir.
- Gelirler: THY'nin yıllık gelirleri milyarlarca dolar seviyesindedir. 2019'da şirketin toplam geliri 14 milyar doların üzerindeydi. Türk Hava Yolları, 2022 yılını net 2.7 milyar dolar kâr ile tamamladı. Kargo taşımacılığında da adından söz ettiren THY, son 10 yılda pazar payını 4 katına çıkardı. Türk Hava Yolları (THY), 2022 yılını 2,7 milyar dolar net kar ile tamamladığını açıkladı. THY, 2021 yılında 9 milyar 385 milyon dolar olan hizmet ihracatını, 2022 yılında yüzde 70 artırarak 15 milyar 769 milyon dolara yükseltti.
Türk Hava Yolları'nın Borsadaki Yeri
- Hisse Kodu: THY'nin BIST'teki hisse kodu "THYAO"dur.
- Hisse Fiyatı: 2023 Ekim ayında, THY'nin hisse fiyatı yaklaşık olarak 238,70 TL'dir.
- Piyasa Değeri: THY'nin piyasa değeri, hisse fiyatının çıkarılmış toplam hisse sayısıyla çarpılmasıyla bulunur. 2023 Ekim ayında THY'nin piyasa değeri 334.650 milyar TL'dir.
- Halka Açıklık Oranı: THY'nin halka açık olan hisselerinin toplam hisselere oranıdır. Bu oran, 50,88% civarındadır.
- Günlük İşlem Hacmi: Borsada günlük olarak ne kadar THY hissesi işlem gördüğüne dair bir veridir. 3.218.123.787,90 TL'dir. Hacim (LOT) ise, 13.304.203'dir.
- Dahil Olduğu Endeksler: XU100, XU050, XU030, XUTUM, XYLDZ, XUSRD, XUHIZ, XULAS, XSIST, X10XB, XK030, XK050, XK100, XKTUM, XSD25, XSRDK
